20 MAART 2024: DAG VAN DE MONDZORG
*Wat is het probleem?
Een gezonde mond vormt niet alleen de basis van een mooie glimlach, het is ook een belangrijke voorwaarde om fysiek én mentaal mee te kunnen in onze maatschappij. Mondzorg geen luxe. Uitstel van preventieve tandzorg zorgt vaak voor heel wat gezondheidsproblemen. Tandinfecties kan zelfs tot hartfalen leiden.
*Wat kan je er zelf aan doen?
Poets tweemaal per dag je tanden. Ga minstens 1 keer per jaar naar de tandarts te gaan voor een preventieve controle.
*Wat hebben wij zelf te bieden?
Maart is de maand van mondgezondheid en tandzorg Meer info kan je vinden via gezondemond.be. Hieronder alvast wat praktische info over het gebit, het wisselen van tanden, het belang (en het hoe) van poetsen.
In onze bib kan je ook het boek : “Nooit meer bang van de tandarts” – Iris Fiorine vinden.
* Tanden poetsen
> Hoe en wanneer poets ik het best?
We moeten onze tanden beginnen poetsen vanaf het moment dat de eerste melktand in de mond komt. We poetsen best 2 minuten, 2x per dag. Poets altijd voor het slapengaan en dan nog minstens één ander moment op de dag, liefst in de ochtend, voor of na ontbijt. Poetsen voor het slapengaan is het belangrijkste moment, aangezien tijdens de slaap de mond compleet uitdroogt en je tanden worden aangevallen door allerhande bacteriën in de mond.
Bijkomend sta je op met een frisser gevoel! Het is belangrijk om een goede techniek te hanteren. We doen dit aan de hand van de schrobmethode. Door beperkte motoriek is dit de beste manier voor kinderen onder de 10 jaar. Als u manueel poetst, plaatst u de tandenborstel op de tanden en schrob je langs de tanden. Poetst u elektrisch, dan hoeft u zelf niet te schrobben, de borstel doet dit voor u. Ga dan met de elektrische tandenborstel langzaam van tand naar tand. Vergeet hierbij dan wel niet dat de borstelkop iets kleiner is en u zeker de moeite moet doen om de tand volledig te poetsen: vanaf de tandvleesrand tot en met de bovenkant!
Bij het poetsen mogen we geen enkele plaats vergeten. Bij de kinderen leren we dit aan aan de hand van de drie B’s: binnenkant, buitenkant en bovenkant. Tot aan de leeftijd van 8 à 10 jaar wordt verwacht van de ouders/zorgverleners om het tandenpoetsen te controleren en eventueel na te poetsen. Dit houdt in dat je het kind eerst zelf laat poetsen om je dan vervolgens achter het kind op te stellen en zijn/haar mond te poetsen zoals je jouw eigen mond zou poetsen.
> Welke tandpasta gebruik ik het best?
Het merk of de kostprijs van je tandpasta maakt niet zoveel uit. Wat wel belangrijk is, is dat het zeker fluoride bevat. Dit beschermt je tanden doorheen de dag en tijdens het eten. Belangrijk is dat je dit dus op regelmatige basis aanbrengt op je tanden via de tandpasta. Kinderen tot 6 jaar moeten poetsen met een hoeveelheid tandpasta ter grootte van een rijstkorrel. De tandpasta moet 1000 ppm fluoride bevatten (dit staat op de achterkant van de tube). Kinderen vanaf 6 jaar poetsen met tandpasta ter grootte van een erwt en 1450 ppm fluoride. Volwassenen poetsen dan weer met een volledige borstel vol tandpasta en wederom met 1450 ppm fluoride. Na het poetsen, wordt de overschot aan tandpasta uitgespuwd, overvloedig spoelen met water is overbodig!
> Ga regelmatig op controle!
Om de problemen aan te pakken voor ze zich presenteren of in ieder geval in hun vroegste stadium, is het zeer belangrijk om jaarlijks of zelfs halfjaarlijks met je kind op controle te komen. De tandarts kijkt of alle tandjes mooi doorbreken, de aanwezigheid van gaatjes en of er goed gepoetst wordt. Zo voorkom je grote, dure behandelingen en vermijd je pijn in de toekomst, want tandpijn is een zeer vervelende zaak!
> Wat kost deze controle?
Over de kosten voor jezelf of het kind moet je je geen zorgen maken. In België hebben we iets genaamd het mondzorgtraject. Wat houdt dit in? Indien je jaarlijks op controle gaat bij een geconventioneerde tandarts geniet je een maximale terugbetaling. Voor kinderen onder 18 jaar is dit zelfs een complete terugbetaling! Vanaf 18 jaar betaal je bij een jaarlijkse controle slechts een klein bedrag. Een lijst van geconventioneerde tandartsen vind je op de website van RIZIV! (Riziv.be > webtoepassingen > een zorgverlener zoeken). Een controle in de tandheelkundige wereld is van enorm belang om grotere problemen te vermijden, wat de uiteindelijke kostprijs van de zorg zeker zal drukken en bijkomend pijn en verlies van tanden zal voorkomen.
> Welke zaken zijn alarmerend?
We hebben gemerkt dat niet elk kind van thuis uit even vaak op controle wordt gestuurd bij de tandarts. Wat kan voor jullie, zorgverleners, een signaal zijn om de ouders in kwestie hier extra toe te motiveren? Wat zijn de signalen van een slechte mondhygiëne?
● Zwart-bruine verkleuring op een tand: dit zou mogelijks een gaatje kunnen zijn. Zeker indien er meerdere verkleuringen zijn bij één kind, is het belangrijk eens op controle te gaan. Het gebrek aan een goede mondhygiëne zal hier aan de basis liggen van de vorming van het gaatje. Goed poetsen kan dus zeker al een eerste stap in de goede richting zijn.
● Roodheid van het tandvlees: dit gaat meestal gepaard met bloeding van het tandvlees en wijst op ontsteking. Vaak is dit pijnloos en kan het tandvlees zich, mits goed poetsen, volledig herstellen. De ontsteking ontstaat doordat de tandplaque te lang rond het tandvlees aanwezig blijft. Daarom is het dus zeer belangrijk niet enkel de tanden te poetsen, maar zeker ook aandacht te besteden aan de tandvleesrand.
● De wisseling van melktanden naar definitieve tanden gebeurt in twee periodes. De eerste periode ligt rond de 6 jaar, de tweede rond 11-12 jaar. Vaak verloopt deze wisseling wel vlot, maar soms is ingrijpen van de tandarts nodig. Ziet u bijvoorbeeld dat een nieuwe tand doorbreekt, maar de oude er nog zit? Dan is het beter om eens bij de tandarts langs te gaan. Ook indien u merkt dat er te weinig plaats is voor alle tanden, kan het zeker geen kwaad een tandarts te raadplegen. Die kan het kind doorsturen naar een orthodontist die het nodige kan doen om het plaatsgebrek op te vangen.
● Hieronder vindt u een figuur waarop de normale leeftijd staat vermeld waarop elke tand van het melkgebit doorbreekt en uitvalt. Merkt u dat een bepaalde tand veel te laat komt (bv. de ene definitieve centrale snijtand is er al, maar van de andere is 1 jaar later nog geen spoor) of een melktand gaat veel te vroeg verloren (bv. de tweede kies wordt door de tandarts getrokken omdat er een heel groot gaatje op zit)? Dan is het zeker aangeraden bij een tandarts langs te gaan. Hij of zij kan uitzoeken waar het precies misliep.
● Voor de oudere kinderen: op de leeftijd van 17-18 jaar kan het gaan kwaad om een foto te laten nemen bij de tandarts in verband met de wijsheidstanden. Die vormen niet bij iedereen een probleem, maar bij velen worden ze verwijderd om de rest van het gebit beter te kunnen behouden.
> Eten en drinken
Dit is zeer eenvoudig, de 3 plus 2 regel. Je eet 3 keer per dag een hoofdmaaltijd (ontbijt, middag- en avondeten) en hierbij mag je maximaal nog 2 keer een tussendoortje eten. Het beperken van het aantal eetmomenten is zeer belangrijk aangezien de mond bij elk moment verzuurt. Dit heeft een slechte invloed op de tanden en zorgt voor een hoger risico op gaatjes. Frisdrank en energiedrank worden ook best enkel tijdens deze maaltijden gedronken. Deze vloeistoffen zijn eveneens zeer zuur en spoelen als het ware telkens een laagje van de tand weg, dit heet erosie. Melkproducten beschermen dan weer de tand, maar overmatig consumeren van kazen en yoghurt heeft dan weer een negatief effect op de algemene gezondheid. Een gevarieerd en gezond dieet met een beperkt aantal eetmomenten komt zowel je mondgezondheid als je algemene gezondheid ten goede!
> Gewoontes
Duimt een kind overdag of in zijn/haar slaap? Of gebruikt het nog steeds een fopspeen? Probeer dit zeker af te bouwen vanaf de leeftijd van 3 jaar. De melktandjes willen zich zo mooi mogelijk zetten in de mond, maar door druk van duim/fopspeen… kunnen zij dit niet. Indien dit op 6 jaar toch nog steeds aanwezig is, gaan de volwassen tanden deze stand blijven volgen, wat op een latere leeftijd enkele problemen met zich mee kan brengen.
> Hoe motiveer ik het best?
Zorg ervoor dat poetsen iets leuks wordt! Maak er een gezamenlijk moment van in de badkamer, of zet een beetje muziek op! Zorg voor routine, zodat jij alsook je kind niet vergeet te poetsen (bv. na het eten, na een bepaald televisieprogramma…). Je kan eventueel ook een poetskalender ophangen (zie laatste pagina), waarbij je na elk
poetsmoment een tandje kan inkleuren tot deze volledig ingekleurd is. Daarna kan je zorgen voor een beloning, zoals een snoepje etc. We kunnen het niet genoeg benadrukken dat tandenpoetsen onmisbaar is voor een gezonde mond! Indien het gebit goed onderhouden wordt samen met een (half)jaarlijkse controle kunnen hogere zorgkosten, pijn en verkleuringen vermeden worden. Wees fier op je mond, je hebt er maar één!
> Handige links:
Meer uitleg over de wisseling van de tanden, hoe tanden poetsen… + werkblaadjes voor kinderen om vertrouwd te geraken met de wereld van de tand:
